نهادهای تربیتی در انزوا!    

درحالی‌که مقایسه جهانی نشان می‌دهد کشور ما ازنظر نهادهای تربیتی بالاترین میزان و آمار را دارد و بالطبع و درمجموع 25 درصد از بودجه پیدا و پنهان به آن‌ها تعلق می‌گیرد اما همچنان منحنی انحراف در بیشتر زمینه‌های ناهنجاری به ضعیف‌ترین آحاد جامعه تعلق دارد. پراکنده‌گویی دراین‌باره به دلیل تعدد انحرافات اخلاقی و بی‌توجهی پیرامون مسائل حاد که می‌تواند ابعاد مادی و معنوی جامعه را تهدید کند کار را به‌ جایی نمی‌رساند تا اتفاق تازه‌ای از نوع معجزه بیفتد، بلکه باعث پریشانی دیگر اقشاری می‌شود تا به دوگانه اندیشی بپردازند؛ بنابراین در نگاه اول چالش را درزمینه انحراف اخلاقی یعنی استفاده افراد بااهمیت جامعه چون زنان و دختران از دخانیات اختصاص داده‌ایم که اولین شعله سیگار آن‌ها را به این‌سو جلب می‌کند تا به‌ظاهر کمبود هویت خود را ترمیم بخشند. به همین خاطر است که وقتی آسیب‌های اجتماعی در میان آن‌ها رو به رشد می‌گذارد باید نگران بود، زیرا می‌توانند به‌سرعت گسترش یابند و نسل‌های آینده را درگیر خود کنند. جعفر جندقی، رئیس مرکز سلامت محیط بهداشت، می‌گوید: «بر اساس نتایج مطالعه ملی عوامل خطر بیماری‌های غیر واگیر، مصرف سیگار توسط زنان 190 درصد زیاد شده است و شاهد رشد 133 درصدی دختران نوجوان سیگاری هستیم که بر اساس آن یک میلیارد و سیصد نفر از مردم جهان مصرف‌کننده هستند.» درواقع می‌توان اینگونه برداشت کرد رشد چشمگیر گرایش به سیگار و مواد دخانی نشانه‌ای از هویت‌یابی نسلی است که به دنبال کم‌کاری‌های نهادهای تربیتی طی این سال‌های صورت گرفته تا هویت اصلی و جایگاه بالای خود را به‌خوبی نشناسند و در پی هویت‌یابی به مسیر نادرست و هویت‌های بدلی ارائه‌شده در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی روی‌آورند و از طریق رفتارهایی همچون سیگار کشیدن سعی در هویت‌یابی و مطرح کردن خود کنند و این امر در حالیست که عموماً دخترها توانایی ریوی و جسمی کمتری دارند و مصرف دخانیات می‌تواند سلامت جسمی آن‌ها را نیز به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد و آسیب برساند. بااین‌حال و در کمال تأسف مصرف سیگار و دخانیات در بین زنان به راهکاری برای هویت‌یابی در بین همنوعان تبدیل شده تا شبهه‌های اجتماعی بتوانند اینجا هم گوی سبقت را از نهادهای متولی تربیت و ارشاد همچون وزارت فرهنگ بربایند! محسن نصری، جامعه‌شناس نیز دراین‌باره اظهارنظر نموده که «با رشد 133 درصدی مصرف سیگار در دختران و 190 درصدی آن در بین زنان می‌توان گفت چند عامل در رشد مصرف سیگار در میان زنان و دختران دخیل است؛ نکته اول به لحاظ روانشناسی مسئله دیده‌ شدن و ابراز وجود کردن و خود را نشان دادن است. یکی از سبک‌های این خودنمایی در دوره‌های گذشته سیگار کشیدن بود که روشی مخصوص پسر‌های جوان به شمار می‌رفت، اما امروز با تغییر هنجار‌های اجتماعی برخی از دختران هم برای دیده شدن به سیگار کشیدن روی می‌آورند و فکر می‌کنند با سیگار کشیدن می‌توانند خودشان را بهتر در جامعه ظهور و بروز بدهند. آموزش‌وپرورش ما در انجمن اولیا و مربیان می‌تواند این شناخت و بصیرت و راهکار روانشناسی و جامعه‌شناختی تربیتی را به والدین انتقال دهند، چراکه نقش والدین در این حوزه می‌تواند نقش بسیار مؤثری باشد. اینکه والدین چه رفتار و چه عملکردی داشته باشند و چگونه رفتار کنند، اما متأسفانه برخی از خانواده‌ها از پدر خانواده تا پسر خانواده سیگار مصرف می‌کنند و طبیعی است که چنین رفتاری به دختر خانواده هم منتقل می‌شود. انجمن اولیا و مربیان یکی از مراکز مهمی است که می‌تواند ارزش‌ها و هنجار‌های درست را به‌خوبی به خانواده‌ها انتقال دهد. اگر خانواده توانمند شود، جامعه هم توانمند می‌شود. امروز با بحث جنگ رسانه‌ای و جنگ نرم و شناختی، شاهد ترویج سبک زندگی غربی در جامعه هستیم. بر این اساس، نه‌تنها در جامعه ایران نیست که با افزایش مصرف سیگار در زنان و دختران مواجهیم، بلکه اگر شما گزارش‌های اروپا را هم بررسی کنید در کشور‌های اروپایی هم همین اتفاق رخ داده ‌است. ازآنجایی‌که با قدرت رسانه، سبک زندگی غربی در جامعه رونق پیدا می‌کند با استفاده از ماهواره و شبکه‌های اجتماعی تلفن‌های همراه شاهد آن هستیم که فرهنگ مصرف از رسانه‌های بیگانه به فضای فرهنگی- اجتماعی کشورمان راه یافته و متأسفانه الگو‌های آنان که بعضاً همراه کردن سگ و گربه در زندگی یا کشیدن سیگار، سبک زندگی در پوشش و حتی مصرف مواد غذایی و آداب‌ورسوم و امثالهم از زندگی غربی به زندگی ما راه یافته است. پس مسئله سبک زندگی غربی هم مطرح می‌شود.» شاه‌کلید سخنان محسن نصیری، جامعه‌شناس در اینجاست که می‌گوید: « اگر ما بتوانیم هویت اصیل ایرانی - اسلامی و عظمت زن مسلمان ایرانی و افتخاراتی را که خلق کرده‌اند، به‌خوبی انتقال دهیم، افراد به سمت الگو‌های غربی گرایش پیدا نمی‌کنند. چون الگو‌های ایرانی خودشان و عظمت‌های ایرانی خودشان به‌خوبی برایشان معرفی و به آن‌ها جذب می‌شوند و به الگو‌های پوچ غربی گرایش پیدا نمی‌کند.» از نگاه نصری «نکته سومی که باید در بحث مقابله با این حرکت به آن توجه کنیم، رسالت مهم نهاد خانواده است.» حاصل تمامی این مشاوره‌های تخصصی به اینجا ختم می‌شود که نهادهای تربیتی همه این سال‌ها را در انزوا و عقب‌گرد موضعی به سر برده‌اند و تنها به چاپ کتاب‌هایی پرداخته شده که شاید اکثر آن‌ها موردمطالعه این قشر از جامعه قرار نمی‌گیرد و نشست‌ها و گردهمایی‌های اینگونه هم عمدتا برای سنین بالا بود که از این بحران‌ها عبور کرده‌اند؛ بنابراین می‌توان در امر آموزش به نسل‌های آینده شبکه‌های اجتماعی را موفق‌تر دانست!
ادامه دارد